Oproep: Johan Ekkel en ik zijn nu al weer een tijdje bezig met dit weblog en we hebben van onze volgers al veel leuke reacties mogen ontvangen. Het meest gelezen bericht is dat over ‘De merklap van Woltertje van der Snee uit 1853’ in de rubriek bijzondere voorwerpen. We willen graag meer van dit soort verhalen plaatsen waarin een bepaald ‘voorwerp’ centraal staat. Dat kan van alles zijn: bijvoorbeeld een oude hoed of een boek, maar ook een mooi beschreven herinnering aan een bepaalde plaats in huis of in Kampen is van harte welkom.
Johan zal binnenkort een foto maken van opa’s PTT-zaklantaarn die in onderstaand verhaal centraal staat. (Dit bericht betreft een aangepaste versie van het verhaal dat eerder op het weblog jonnvanzuthem is geplaatst.)
Op de foto hiernaast onze opa Johan van Zuthem, tevreden rokend op het plaatsje achter zijn huis aan de Valkstraat 4 te Kampen. Dit is de man naar wie wij zijn vernoemd. Johan was een zachtaardige man, geen ruziemaker en zeker ook geen drinker. Hij was plichts- en gezagsgetrouw, zoals het mannenbroeders van zijn generatie betaamde.
Onze opa ging in 1944 als postbode werken voor de toen door de Duitse bezetters ‘verzelfstandigde’ PTT. Tot die tijd had Johan, die op 9 november 1897 in Kampen was geboren, de kost verdiend als sigarenmaker. Hij was dus al (bijna) 47 jaar toen hij deze opmerkelijke carrièreswitch maakte.
Voor Johan, die decennialang in vaak slecht geventileerde ruimtes lange werkdagen had gemaakt, ging er een wereld open. Als postbode werkte hij voortaan meestentijds in de buitenlucht en zat hij dagelijks op de fiets. Zijn nieuwe professie was alleen al om de lichaamsbeweging aanzienlijk gezonder dan het zittend fabriceren van sigaren.
Kort na de bevrijding, de PTT was inmiddels weer officieel een staatsbedrijf geworden, kreeg hij een nieuwe zaklantaarn. Postbodes moesten immers ook in het donker de namen en adressen op brieven en poststukken kunnen lezen. Nu waren zaklantaarns, zoals nagenoeg alle (luxe)goederen, na de oorlog schaars. Johan had er bij vergissing niet één, maar twee gekregen en had daarover tegen zijn leidinggevenden niets gezegd. Trots liet hij thuis de zaklantaarn zien die hij voor privédoeleinden wilde gebruiken. ‘Schaam ie oe niet?’ (of woorden van die strekking) was naar verluidt de reactie van zijn vrouw ‘Rieke’. Ook al had onze oma niets gezegd, haar blik alleen al zal boekdelen hebben gesproken.
Het zat hem toch niet lekker. ’s Avonds, toen het donker was, is hij met de zaklantaarn richting het Kamper postkantoor gelopen. Daar aangekomen heeft hij deze over de muur van de binnenplaats gegooid. Enigszins opgelucht keerde hij vervolgens huiswaarts.
Update: dit is de zaklantaarn die opa jarenlang heeft gebruikt om in het (schemer)donker de adressen op brieven en poststukken te kunnen lezen. De lamp die hij over de muur van de binnenplaats heeft gegooid, zal de val waarschijnlijk niet helemaal hebben overleefd. De zaklantaarn is tegenwoordig in het bezit van Johan Ekkel. Hij heeft ook de foto’s gemaakt.
denazatenvanhermina 